Apeldoorn, 20 februari 2024
Het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) probeert voor duidelijkheid te verschaffen over het herhalen van specialistische medicatie. Dat is medicatie die huisartsen vrijwel nooit starten, maar waar patienten via een specialist in de tweede lijn (ziekenhuisspecialisten, psychiaters enz.) mee beginnen.
Waarom is de Vereniging Afbouwmedicatie daar in geïnteresseerd?
Dat is met name ingegeven door het herhalen van benzodiazepines, die de huisarts volgens eigen richtlijnen slechts voor 2-4 weken mag voorschrijven. Maar wat te doen met patienten die ze al langer gebruiken in verband met een angststoornis bijvoorbeeld?
Weet de huisarts bij de overdracht wat de bedoeling is? Doorgaan of afbouwen en wanneer? Belangrijk; want hoe langer het gebruik, des te lastiger het afbouwen.
We lezen verhalen van patienten die benzodiazepinen krijgen van een psychiater en overgedragen worden aan de huisarts;
- Zonder dat de behandeldoelen zijn bereikt; zoals overstap op psychotherapie en/of antidepressivum
- Bij wie het afbouwen van benzodiazepinen niet is gelukt
- Die clonazepam kregen voorgeschreven voor langdurig gebruik
- Of benzo’s kregen om start of stop van antidepressiva mogelijk te maken en er niet mee konden stoppen
Naar aanleiding van de verhalen, de tuchtzaken en wat er te vinden valt over het herhalen van deze medicatie via:
https://richtlijnen.nhg.org/medisch-inhoudelijke-nhg-standpunten/herhalen-specialistische-medicatie
en het artikel in Farmamagazine
stelden we een aantal vragen aan de NHG.
__________________________________________________________________________________
Citaten uit onze e-mail:
‘Het is lastig om duidelijkheid te verkrijgen via de richtlijnen.
Met ‘specialistische geneesmiddelen’ bedoelen de opstellers in dit kader: medicatie die de huisarts in de dagelijkse praktijk in de regel niet voorschrijft en waarvoor de huisarts naar de tweede lijn of bijvoorbeeld de gespecialiseerde ggz verwijst.
Onduidelijk is of hier ook onder valt; medicatie die huisarts ook zelf wel voorschrijft, maar die door de specialistische ggz is gestart, wellicht als ‘last resort’ als niets anders helpt en voor langere tijd dan in de richtlijnen van huisartsen staat. Bijvoorbeeld langdurige (langer dan 2-4 weken) lorazepam bij angststoornissen.
Misschien moest er staan: ‘….medicatie die de huisarts niet voorschrijft voor de toepassing/ op de manier/voor de duur zoals in de gespecialiseerde ggz‘
Verder staat er in het artikel:
Huisartsen die deze recepten herhalen zijn verantwoordelijk voor de noodzakelijke controles en de medicamenteuze behandeling.
Geldt dat ook voor het bijstellen van het behandelplan, waaronder eventueel afbouwen, bijvoorbeeld in het genoemde voorbeeld?’
Reactie van NHG
Ten eerste uw vraag over wat valt onder specialistische medicatie. De definitie van ‘specialistische geneesmiddelen’ is inderdaad: medicatie die de huisarts in de dagelijkse praktijk in de regel niet voorschrijft en waarvoor naar de tweede lijn of bijvoorbeeld de gespecialiseerde ggz wordt verwezen, zoals antipsychotica, anti-epileptica, middelen bij inflammatoire darmziekten of orale oncolytica.
De huisarts herhaalt geen specialistische medicatie voor patiënten met een chronisch specialistische aandoening, tenzij de huisarts zich daartoe bekwaam acht, een overdracht met (controle)instructie van de behandelend specialist ontvangt en de mogelijkheid heeft om zo nodig laagdrempelig te overleggen en direct terug te verwijzen. U noemt het voorbeeld van lorazepam. Met dit middel is meer ervaring, en kunnen huisartsen ook voorschrijven voor andere indicaties.
Uw suggestie voor de formulering is hiermee in overeenstemming.
Uw tweede vraag gaat over de verantwoordelijkheid en behandelplan als de medicatie is overgedragen. Dat hangt dus af van de gemaakte afspraken en gaat over gedeelde verantwoordelijkheid. Als er wordt besloten om af te bouwen, dan ligt het aan de bekwaamheid van de huisarts, wensen patiënt en soort middel of het afbouwen onder begeleiding van de huisarts afgebouwd kan worden of dat hiervoor verwezen wordt.’
__________________________________________________________________________________
Belangrijkste speerpunten voor verbetering zijn volgens ons:
- Duidelijkheid in overdracht; welke indicatie, hoe lang doorgaan
- Alertheid van huisarts op afspraken/ontbreken daarvan/ kan patient binnen dezelfde verwijzing retour voor afbouwen?
- Toegankelijkheid afbouwmedicatie-op-maat; gaat patient door met medicatie omdat die effectief is of omdat hij er niet vanaf kan komen?
Pauline Dinkelberg, voorzitter VA