Klinieken zien aantal verslaafden aan pijnstillers verdrievoudigen.(NRC 29/7/19)
Afkickklinieken behandelen steeds meer personen die verslaafd zijn aan zware pijnstillers. In zes jaar is het aantal verslaafden van vijf klinieken verdrievoudigd: van 92 naar ruim 292. Dit blijkt uit een rondgang van NRC langs de verslavingszorgorganisaties, met klinieken in onder meer Leeuwarden, Arnhem, Zoetermeer en Almelo. De stijging zet dit jaar door: in de eerste helft van 2019 zijn 252 verslaafden aangemeld.
Behandelaars spreken van een „nieuwe groep verslaafden”. Ze vrezen dat de groep snel zal groeien en voor problemen kan zorgen in de afkickklinieken, die kampen met personeelstekort. Volgens Albert Dahan, hoogleraar anesthesiologie aan het Leids Universitair Medisch Centrum, is tien procent van de Nederlanders vatbaar voor verslaving. Hij schat het aantal mensen dat verslaafd is aan zware pijnstillers op „duizenden”.
Tussen 2010 en 2017 steeg het aantal gebruikers van zware medicatie van 650.000 tot één miljoen, volgens cijfers van de Stichting Farmaceutische Kengetallen. 450.000 van hen nemen oxycodon, een opioïde die qua chemische samenstelling lijkt op morfine maar twee keer zo sterk is. Dat middel krijgen ze vaak na een buikoperatie of kanker, maar ook bij minder ernstige kwalen, zoals rugpijn.
Oxycodon remt pijn en werkt licht euforisch, maar is extreem verslavend. Ziekenhuisspecialisten en huisartsen schrijven het medicijn, volgens de verslavingsartsen en de hoogleraar, te vaak voor zonder de risico’s te benoemen. Na een maand kan afhankelijkheid optreden, zegt verslavingsarts Romeo Ashruf van verslavingsinstelling Brijder. Hij behandelt veertig patiënten die verslaafd zijn aan zware pijnstillers, vooral oxycodon. „Een verslaafde kijkt de hele dag reikhalzend uit na zijn volgende pilletje en is slaaf van het middel.”
Het afkicken van oxycodon kan gepaard gaan met braken, trillen, angst, depressie en suïcidale gedachten. Verslaafden moeten hun gebruik afbouwen en krijgen vaak tijdelijk methadon voorgeschreven, net als heroïneverslaafden. Als patiënten toch weer gaan gebruiken is dat een gevaarlijk moment, zegt verslavingsarts Thomas Knuijver. „Ze nemen dan eerder een te hoge dosering.”
Van loodgieter tot jurist
Het aantal overdoses en vergiftigingen met oxycodon is het afgelopen jaar met vijftig procent toegenomen naar 424, volgens het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum. Tien jaar geleden waren het er 43. Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum onderzoeken hoeveel personen in het ziekenhuis zijn beland en zijn overleden aan zware pijnstillers. De uitkomsten worden later dit jaar verwacht.
De pijnstillerverslaafde is tussen de dertig en vijftig jaar, van loodgieter tot jurist, en worstelt vaak met complexe pijnklachten. In de meeste gevallen heeft de pillengebruiker weinig ervaring met harddrugs. Gebruikers vinden het lastig om de eerste stap naar hulp te zetten. Ze zien zichzelf niet als verslaafd, omdat de dokter een recept voor ze heeft uitgeschreven.
Gebruikers die de medicatie niet via hun arts krijgen gaan „shoppen” in het illegale circuit, op straat en online, zegt Ashruf. Daar wordt oxycodon voor 5 euro per pil aangeboden. Hoogleraar Dahan: „Het is makkelijk te krijgen.” Incidenteel stappen pillengebruikers over op heroïne, volgens de hoogleraar, omdat dat een soortgelijke euforische ‘rush’ geeft en een nog grotere ‘kick’.
Verslavingsartsen pleiten voor zorg die meer gespecialiseerd is in het behandelen van patiënten met pijnklachten en een verslaving. Ook zou er meer controle moeten komen op het uitschrijven van herhaalrecepten. Nu wordt dat nog te gemakkelijk via de dokters-assistent verstrekt zonder dat de patiënt zich laat herberoordelen, zegt Dahan. Ook moeten patiënten medicijnen voor maximaal twee tot drie weken meekrijgen, volgens de artsen. Romeo Ashruf: „Nu krijgen ze voor maanden pillen mee.”
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data47643657-eddb4d.jpg)
Lees ook:‘Soms moet je met pijn leren leven’
Minister Bruins (Medische zorg, VVD) wil het groeiende gebruik van zware pijnstillers een halt toeroepen. Voorlichting aan de patiënten en de voorschrijvers moet uitkomst bieden. Het Nederlands Huisartsen Genootschap scherpte vorige zomer zijn richtlijn aan en benadrukte „sterk werkende opioïden, waaronder oxycodon, alleen bij uitzondering voor te schrijven”. In de Verenigde Staten zorgt een opioïde-epidemie dagelijks voor naar schatting vijftig doden.
https://www.nrc.nl/nieuws/2019/07/28/klinieken-zien-aantal-verslaafden-aan-pijnstillers-verdrievoudigen-a3968477
Bent u al eens gestopt met het gebruik van antipsychotica, of hebt u geprobeerd ermee te stoppen?
I